Röntgen

Röntgenstraling is een zeer energierijke, niet zichtbare straling die het vermogen heeft door de meeste materie heen te dringen. Door achter een object een röntgenstraling gevoelige film te plaatsen en voor het object de röntgenbuis in de richting van het object te laten stralen, wordt er een afbeelding van het object op de film geprojecteerd.

Röntgenfotografie wordt veel toegepast om de conditie van een kunstwerk te onderzoeken; zijn er breuken, vullingen of gaten? Bij houten objecten kan er bijvoorbeeld houtworm worden gedetecteerd. Soms worden er bij schilderijen onderliggende afbeeldingen zichtbaar gemaakt. Een röntgen-foto wordt ook wel gebruikt bij schilderijen op doek om de draden van het canvas te tellen.

 

Analoge/Digitale röntgen-fotografie

Röntgenstraling kan worden vastgelegd met röntgen gevoelige film of met een digitale detector. In de kunst en onderzoeksfotografie wordt röntgenfotografie op film veel toegepast.

Het voordeel van röntgen-fotografie op film is dat er een 1:1 afbeelding van het object op de film naast het originele object bekeken kan worden. Film is flexibel en kan in een gewenste vorm worden gebogen voor een optimaal contact, film heeft een zeer hoge resolutie en röntgenfilm is in vele formaten en lengtes verkrijgbaar.

Ook is het met analoge röntgen-fotografie mogelijk grote objecten in één belichting op film op te nemen. Ik heb mijzelf gespecialiseerd in ’groot formaat’ röntgen-fotografie. Schilderijen van meer dan twee meter breed of hoog kunnen zonder veel problemen in een of twee belichtingen worden opgenomen. Zie de voorbeelden op deze site.

Er zijn 6 variabelen die van invloed zijn op het resultaat wat op de film te zien zal zijn:
1 het materiaal en dikte van het object wat wordt doorstraald.
2 de gevoeligheid van het filmmateriaal wat de straling vastlegt
3, 4 en 5 zijn de instellingen van de röntgenbuis zelf, namelijk de spanning (in Volt), de stroom (in Ampère) en de tijd (in seconden/minuten).
6 de afstand tussen röntgenbuis en object. Hoe verder de röntgenbuis van het object verwijderd is des te langer zal er moeten worden gestraald/belicht.

Röntgenfilms kunnen zonder probleem achteraf worden gedigitaliseerd met een hoge resolutie, waardoor er ook van de digitale voordelen (e-mailen, printen, inzoomen) gebruik kan worden gemaakt.

 

Bevoegdheid

Voor het omgaan met röntgenstraling (dat is tenslotte radioactieve straling) is een bevoegdheid nodig. Ik heb het diploma IONISERENDE STRALING NIVEAU 5A en een door de overheid verleende vergunning voor het verrichten van werkzaamheden met röntgenstraling op locatie:

Aan R.S. Gerritsen gevestigd te Amsterdam wordt, krachtens artikel 34 van de Kernenergiewet en de artikelen 3.5 en 3.8, tweede lid van het Besluit ‘basis veiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs)’ voor onbepaalde tijd conform de aanvraag vergunning verleend voor: 

A. TOESTELLEN 

Het verrichten van handelingen ten behoeve van röntgenonderzoek aan kunstobjecten binnen de locatie van R.S. Gerritsen, gelegen aan 

Van Diemenstraat 410 te Amsterdam en op steeds wisselende plaatsen in geheel Nederland, met een ioniserende straling uitzendend toestel binnen de volgende omvang: 

1 mobiel toestel met een hoogspanning van maximaal 100 kilovolt (kV). 

 

'Wandelaars in een park, Parijs' uit 1886 door Vincent van Gogh

Hetzelfde schilderij 90º gedraaid, waar met behulp van een röntgenfoto nu ook duidelijk een gezicht zichtbaar is. Mogelijk gaat het hier om het vroegste zelfportret van Van Gogh.